SWOT analizi biznesin güclü, zəif tərəflərini, imkanlarını və təhdidlərini qiymətləndirən bir çərçivədir. "SWOT”qısaltması bu dörd amili ifadə edir. SWOT analizinin aparılması daha yaxşı biznes qərarları qəbul etməyə, biznesi  təkmilləşdirmə və imkanları artırmaq yollarını müəyyən etməyə kömək edir, eyni zamanda uğur şansınıza mane ola biləcək mənfi amilləri müəyyənləşdirir.

SWOT analizin komponentləri?

Hər SWOT analizi aşağıdakı dörd kateqoriyanı əhatə edir. Bu kateqoriyalarda elementlər və kəşflər şirkətdən şirkətə dəyişsə də, SWOT analizi bu elementlərin hər biri olmadan tamamlanmır:

Güclü tərəflər

Güclü tərəflər təşkilatın nədə üstün olduğunu və onu rəqabətdən nəyin fərqləndirdiyini təsvir edir:

       • güclü brend;

       • sadiq müştəri bazası;

       • güclü balans hesabatı;

       • unikal texnologiya   və s.

Zəif tərəflər

Zəif cəhətlər təşkilatın optimal səviyyədə fəaliyyət göstərməsinə mane olur. Bunlar biznesin rəqabətədavamlı qalmaq üçün təkmilləşdirməli olduğu sahələrdir:

       • zəif brend;

       • orta səviyyədən yüksək dövriyyə;

       • yüksək borc səviyyəsi;

       • qeyri-adekvat təchizat zənciri və ya kapital çatışmazlığı.

İmkanlar

İmkanlar təşkilata rəqabət üstünlüyü verə biləcək əlverişli xarici amillərə aiddir. Məsələn, bir ölkə tarifləri azaldırsa, avtomobil istehsalçısı öz avtomobillərini yeni bazara çıxara, satışları və bazar payını artıra bilər.

Təhdidlər

Təhdidlər təşkilata zərər verə biləcək amillərə aiddir. Ümumi təhdidlərə:

       • materialların qiymətinin artması;

       • rəqabətin artması;

       • sıx işçi qüvvəsi təchizatı  və s. daxildir.

 

 

Detallı məlumat üçün keçid: 

 

 

Marketinqdə SWOT analizi nədir?

Biznesdə, xüsusən marketinqdə, biznesin özünə təsir edə biləcək müxtəlif amilləri araşdırmaq vacibdir. Bu şəkildə marketinqdə SWOT analizi  vacibdir. Bu, biznesə daha yaxşı nəticələr verə biləcək marketinq qərarı yaratmağa kömək edir. Marketinqdə SWOT analizi biznesin güclü, zəif tərəfləri, imkanları və təhdidlərinin aparılması deməkdir. Bu amillər marketinqdə, xüsusən də onlayn biznesdə həlledicidir. Bu günlərdə müşahidə etdiyimiz kimi, müxtəlif bizneslər rəqəmsal platformalarda özünü göstərir. Bununla, müəyyən bir şirkət onlayn ilə əlaqəli bir SWOT analizi yaratmağı da düşünməlidir. Bundan əlavə, SWOT analizinin köməyi ilə siz mümkün biznes inkişaf imkanlarını tapa bilərsiniz. Həmçinin, siz biznesə zərər verə biləcək potensial təhlükələri tapa bilərsiniz. Təhlil şirkətin qarşılaşa biləcəyi maneələri aradan qaldırmaq üçün strategiya qurmağa və həll yolları yaratmağa kömək edə bilər.

 

Marketinqdə  SWOT analizi necə həyata keçirilir?

SWOT analizi dörd komponentdən əvvəl və sonra təsirli elementlərlə bir neçə mərhələyə bölünə bilər. Bir qayda olaraq, SWOT analizi aşağıdakı addımları əhatə edir:

 

Hədəflərin müəyyənləşdirilməsi

SWOT analizin geniş olmasına ,baxmayaraq, analiz  birbaşa məqsədə yönəldilsə, daha çox dəyər yarada bilər. Məsələn, SWOT analizin məqsədi yalnız yeni məhsulun təqdimatını həyata keçirilib-keçirilməməyinə yönəldilə bilər . Məqsədi nəzərə alaraq, şirkət prosesin sonunda nəyə nail olacağına dair təlimata sahib olmalıdır. Bu nümunədə SWOT analizi məhsulun təqdim olunub-olunmamasını müəyyən etməyə kömək etməlidir.

 

Resursların toplanılması

Hər bir SWOT analizi dəyişəcək və şirkətlər SWOT analiz cədvəllərinin birləşməsini dəstəkləmək üçün müxtəlif məlumat dəstlərinə ehtiyac duyacaqlar. Şirkət hansı məlumatlara çıxışı olduğunu, hansı məlumat məhdudiyyətləri ilə üzləşdiyini və xarici məlumat mənbələrinin nə dərəcədə etibarlı olduğunu başa düşməlidir.

Məlumatlara əlavə olaraq, şirkət təhlildə iştirak etmək üçün düzgün kadr birləşməsini başa düşməlidir. Bəzi işçilər xarici qüvvələrlə daha çox əlaqəli ola bilər, istehsal və ya satış departamentlərindəki müxtəlif işçilər isə daxildə baş verənləri daha yaxşı başa düşə bilər.

 

Fikirlərin tərtib edilməsi

SWOT analizin dörd komponentinin hər birində bu analizi həyata keçirmək üçün müəyyən edilmiş  insanlar qrupunun  hər bir kateqoriya daxilində fikirləri nəzərə alınmalıdır. Hər qrup üçün müəyyən olunmuş suallara nümunələr aşağıdakı qeyd olunmuşdur.

 

Daxili amillər

Şirkətin daxilində baş verənlər SWOT analizinin güclü və zəif tərəfləri üçün əsaslı məlumat mənbəyidir.. Daxili amillərin nümunələrinə maliyyə və insan resursları, maddi və qeyri-maddi (markalı) aktivlər, həmçinin əməliyyat səmərəliliyi daxildir.

 Daxili amilləri sadalamaq üçün potensial suallar aşağıdakılardır:

       • Şirkətin hansı üstünlükləri var? (güclü tərəf)

       • Başqalarında olmayan hansı unikal resurlar var?(güclü tərəf)

       • Şirkəti pisləyənlər hansılardır? (zəif tərəf)

       • Ən aşağı performans göstərən məhsullar hansılardır? (zəif tərəf)

 

Xarici amillər

Xarici amillər şirkət üçün Fürsətlər və Təhdidlərdir. Fürsətlər şirkətin xarici mühitdə dəyər yaratmaq üçün gələcəkdə həyata keçirə biləcəyi elementlərdir. Təhdidlər şirkətin məqsədinə və ya missiyasına çatmasına və ya dəyər yaratmasına mane ola biləcək xarici mühit elementləridir:

Xarici amilləri sadalamaq üçün potensial suallar aşağıdakılardır:

       • Bazarda hansı tendensiyalar müşahidə olunur? (fürsətlər)

       • Hansı demoqrafiklər hədəflənmir? (fürsətlər)

       • Neçə rəqibiniz var və onların bazar payı nə qədərdir? (təhdidlər)

       • Texnologiyanın dəyişməsi şirkətin mövqeyinə təhlükə yaradırmı? (təhdidlər)

Nəticələrin dəqiqləşdirilməsi          

Hər bir kateqoriyadakı ideyaların siyahısı vasitəsilə fikirləri tənzimləməyə ehtiyac var. Hər kəsin düşüncələrini dəqiqləşdirməklə, şirkət yalnız ən yaxşı ideyalara və ya şirkət üçün ən böyük risklərə diqqət yetirə bilər. Bu mərhələ prioritetləri sıralamağa kömək etmək üçün yuxarı rəhbərliyi cəlb etmək də daxil olmaqla, təhlil iştirakçıları arasında əsaslı müzakirələr tələb edə bilər .

Strategiyanın hazırlanması

Güclü, zəif tərəflər, imkanlar və təhdidlərin ibarət siyahı ilə əhatələnmiş SWOT analizi üçün strateji plan hazırlanmalıdır. Analiz qrupunun üzvləri hər kateqoriyadakı elementlərin etiketlənmiş siyahısını götürür və orijinal məqsəd üzrə rəhbərliyi təmin edən ümumiləşdirilmiş plan yaradırlar.

Məsələn, yeni məhsulun buraxılıb-buraxılmaması  barədə mübahisə edən şirkət, mövcud məhsulu üçün bazar lideri olduğunu və yeni bazarlara genişlənmə imkanının olduğunu müəyyən etmiş ola bilər. Bununla belə, artan maddi məsrəflər, gərgin paylama xətləri, əlavə işçilərə ehtiyac və gözlənilməz məhsul tələbi güclü və imkanlardan üstün ola bilər. Təhlil qrupu xərclərin azalması və bazar tələbinin daha şəffaf olması ümidi ilə altı ay ərzində qərara yenidən baxmaq strategiyasını hazırlayır.

 

  SWOT analizin əhəmiyyəti

SWOT analizi şirkətin qarşısında duran bütün əsas məsələləri həll etməyəcək. Buna baxmayaraq, SWOT analizi strateji qərarların qəbul edilməsini asanlaşdıran bir sıra üstünlüklərə malikdir.

        • SWOT analizi mürəkkəb problemləri daha idarəolunan edir.  Mürəkkəb qərar qəbul edərkən təhlil edilməli olan çoxlu məlumat və nəzərə alınmalı olan müvafiq məqamlar ola bilər. Ümumiyyətlə,               bütün ideyaları təhlil etmək və vacibliyinə görə sıralamaq məqsədi ilə hazırlanmış SWOT analizi potensial olaraq böyük problemi daha aydın hesabatda əks etdirəcək.

         • SWOT analizi xarici amillərin nəzərdən keçirilməsini tələb edir. Bir çox hallarda şirkətlər qərar qbul edərkən yalnız daxili amilləri nəzərə almağa üstünlük verirlər. Buna baxmayaraq, çox vaxt                   şirkətin nəzarətindən kənarda olan, biznes qərarının nəticələrinə təsir edə biləcək bəzi maddələr olur. SWOT analizi həm şirkətin idarə edə biləcəyi daxili amilləri, həm də nəzarət etməkdə çətinlik                   çəkə biləcəyi  xarici amilləri əhatə edir.

         • SWOT analizi demək olar ki, hər bir biznes üçün tətbiq edilə bilər. Bu analiz təşkilat, komanda və ya fərdlə bağlı ola bilər. O, həmçinin tam məhsul xəttini , brenddəki dəyişiklikləri, coğrafi                         genişlənməni və ya alışı təhlil edə bilər. SWOT analizi bir çox tətbiq üsulu  olan çoxyönümlü  bir vasitədir.           

         • SWOT analizi müxtəlif məlumat mənbələrindən istifadə edir. Şirkət çox güman ki, güclü və zəif tərəflər üçün daxili məlumatlardan istifadə edir. Bundan başqa,şirkət həmçinin imkanlar və                         təhlükələr üçün geniş bazarlar, rəqiblər və ya makroiqtisadi qüvvələrlə bağlı xarici məlumatlar haqqında da məlumat toplamalıdır.        

         • SWOT analizinin hazırlanması çox bahalı ola bilməz. Bəzi SWOT hesabatlarının həddindən artıq texniki olmasına ehtiyac yoxdur; buna görə də bir çox müxtəlif işçi heyəti təlim və ya kənar                       məsləhətləşmə olmadan onun hazırlanmasına töhfə verə bilər.          

SWOT analizi nümunələri

Şəxsi inkişaf – SWOT analizi nümunəsi

 Şəxsi inkişaf bacarıqlarınızı artırmaq və özünüzü daha yaxşı bir versiyaya çevirmək istəyirsiniz? O zaman  SWOT analizi sizin gündəlik işinizə daxil etməli olduğunuz, diqqətinizi cəmləməyə və aydınlaşdırmağa  məcbur edən bir texnikadır.

Xüsusilə, sənayedə təzə məzun və ya yeni başlayansınızsa, məqsəd və vəzifələrinizi prioritetləşdirmək istəyə bilərsiniz, beləliklə onlara effektiv şəkildə nail olmaq üçün işləyə bilərsiniz. O, həmçinin sizin irəliləyişinizə mane ola biləcək potensial maneələri müəyyən etməyə kömək edir və sizə uyğun olaraq planlaşdırmağa və hazırlamağa imkan verir. Aşağıdakı SWOT analizi nümunələri, liderlik SWOT analizi və ya işiniz üçün texnikanı tez bir zamanda tətbiq etməyə kömək edə bilər.

Satış və Marketinq Strategiyası– SWOT analizi nümunəsi

Effektiv satış və marketinq strategiyası hazırlamaq üçün şirkətlərin hədəf bazarı və rəqibləri, habelə daxili imkanları və məhdudiyyətləri haqqında daha dərindən başa düşə biləcəyi SWOT təhlili aparaq. Bu bilik daha effektiv marketinq kampaniyaları yaratmaq, satış proseslərini təkmilləşdirmək və son nəticədə gəlirin və gəlirliliyin artmasına səbəb olmaq üçün istifadə edilə bilər.

Bu, şirkətlərə mesajlaşma və mövqeləşdirməni təkmilləşdirə biləcəkləri sahələri müəyyən etməyə kömək edir. Güclü və zəif tərəflərini dərk edərək, şirkətlər hədəf auditoriyası ilə birbaşa danışan ünvanlı mesajlaşma inkişaf etdirə bilərlər. Bu, brend şüurunu artırmağa, daha çox potensial potensial yaratmağa və nəticədə daha çox satışa kömək edə bilər.

Sosial Media – SWOT analizi nümunəsi

Fərqli nəsillərdə sosial media platformalarından istifadə etməkdə dəyişiklik olduğundan, şirkət hər cür platformadan istifadə etməli və ya bəzilərinə diqqət yetirməli olduğunu düşünməli ola bilər. Beləliklə, təhlilinizdə nəyi əhatə etməlisiniz? Şirkətiniz üçün hansı sosial media platforma(lar)ından istifadə edəcəyinizi təyin edərkən nəzərə alınmalı olan bəzi SWOT analizi nümunələri bunlardır.

Sonluq

Ümumilikdə, SWOT analizi həm fərdlərə, həm də şirkətlərə özləri və təşkilat haqqında tam məlumatlılıq və dəyərli fikirlər əldə etməyə kömək etmək üçün güclü bir vasitədir. Öz daxili və xarici mühitlərinin hərtərəfli təhlilini aparmaq üçün vaxt ayırmaqla, insanlar istədikləri insana çevrilə bilər və şirkətlər uzunmüddətli uğur üçün rəqabət üstünlüyü əldə edə və mövqelərini təyin edə bilərlər.